I jak interpłciowość
Interpłciowość to pojęcie parasolowe dotyczące osób, które rodzą się z ciałem, które nie wpisuje się w medyczne lub społeczne oczekiwania tego, jak wyglądają lub funkcjonują ciała typowych kobiet i mężczyzn.
Wrodzona różnorodność cech płciowych może być wieloraka i dotyczyć: wewnętrznych i/lub zewnętrzych narządów płciowych i/lub chromosomów i/lub struktur hormonalnych. Zróżnicowane cechy płciowe, mogą być widoczne już u noworodków, ale mogą również ujawnić się w okresie prenatalnym, w dzieciństwie, w okresie dojrzewania lub w życiu dorosłym. Dana osoba może zorientować się, że jest interpłciowa w bardzo wczesnym wieku lub późniejszym okresie swojego życia. Ze względu na indywidualne okoliczności życiowe oraz specyfikę ciała, niektóre osoby mogą nigdy nie dowiedzieć się, że ich cechy płciowe są nietypowe.
Szacunki mówią, że około jeden na 2000 noworodków ma nietypowe zewnętrzne narządy płciowe. Biorąc pod uwagę inne cechy płciowe ONZ szacuje, że osoby interpłciowe stanowią około 1.7% społeczeństwa.
INTERPŁCIOWŚĆ A TRANSPŁCIOWOŚĆ
Interpłciowość/zróżnicowane cechy płciowe dotyczą tego jak zbudowane jest lub funkcjonuje ciało i nie dotyczy tożsamości. Większość osób interpłciowych/z ZCP ma tożsamość męską lub kobiecą. Osoby interpłciowe nie są “trzecią płcią”. Oczywiście, wśród osób interpłciowych/ z ZCP, jak w całym społeczeństwie są osoby które identyfikują się jako np.osoby niebinarne. Część osób interpłciowych może mieć też doświadczenia transpłciowe, jeśli po urodzeniu zostały przypisane do płci innej niż ta, z którą się utożsamiają.
INTERPŁCIOWOŚĆ A LGBT
Osoby interpłciowe są często włączane do parasola LGBT+, jednak wiele osób ze zróżnicowanymi cechami płciowymi nie utożsamia się z ruchem osób LGBT, argumentując, że w przypadku interpłciowości mamy do czynienia z biologicznymi cechami płciowymi a nie orientacją seksualną czy tożsamością płciową.
Wspólnym mianownikiem i podstawą do włączenia osób interpłciowych do parasola LGBT są podobne doświadczenia jak dyskryminacja, stygmatyzacja, brak tolerancji i zrozumienia oraz walka o poszanowanie naszych praw człowieka takich jak prawo do decydowania o własnym ciele.
Operacje na interpłciowch dzieciach
Cechy interpłciowe są zupełnie naturalne i większość osób interpłciowych rodzi się zdrowa. Niestety, wiele osób, jest poddawana, z przyczyn nie-medycznych.tzw. “ operacjom normalizującym”. Są to najczęściej operacje plastyczne narządów płciowych polegające np. na redukcji wielkości łechtaczki, utworzeniu pochwy lub prącia, usunięciu gonad (np. jąder) itd. Tego typu oraz inne zabiegi są przeprowadzanie często na małych dzieciach, kiedy te nie mogą jeszcze wyrazić świadomej zgody. Jednocześnie badania nie potwierdzają rzekomego pozytywnego wpływu tych interwencji na życie osób interpłciowych. Te nieodwracalne interwencje, cechują się wysoką ilością komplikacji takich jak ciągły ból, nawracające infekcje czy brak wrażliwości narządów płciowych. Mogą również powodować konieczność poddania się kolejnym operacjom i innym zabiegom oraz konieczność interwencji farmakologicznych np. hormonalnej terapii zastępczej. Wiele osób interpłciowych doświadcza też negatywnego wpływu tych zabiegów na zdrowie psychiczne.
14 lutego 2019 r. Parlament Europejski przyjął przełomową rezolucję dotyczącą ochrony i praw osób interpłciowych/osób ze zróżnicowanymi cechami płciowymi. Przyjmując tę rezolucję, Parlament Europejski ustanawia wyraźny standard w Unii Europejskiej w zakresie ochrony integralności cielesnej i praw człowieka osób interpłciowych. W swojej rezolucji Parlament Europejski stanowczo potępia tzw. operacje “normalizujące” i zachęca państwa członkowskie do przyjęcia przepisów chroniących integralność cielesną osób interpłciowych „tak szybko, jak to możliwe”.
W kwietniu 2015 r. Malta, jako pierwszy kraj na świecie, przyjęła prawo chroniące dzieci ze zróżnicowanymi cechami płciowymi, przed interwencjami chirurgicznymi wykonywanymi bez ich pełnej i świadomej zgody.
Celem ruchu broniącego praw człowieka osób interpłciowych jest odsunięcie interwencji medycznych w czasie na tyle, aby młoda osoba interpłciowa mogły uczestniczyć w podejmowaniu decyzji, jednocześnie zachowując zdrowie i możliwość komfortowego funkcjonowania.
Dzień wiedzy o interpłciowości
Co roku – 26 Października – a by upamiętnić pierwszą publiczną demonstrację z 1996 roku przeciwko tzw. operacjom „normalizującym”, obchodzimy Dzień Wiedzy o Interpłciowości.
Słownictwo
Mówiąc czy pisząc o interpłciowości kluczowa jest odpowiednia terminologia. Ważne, aby treści odnoszące się do osób interpłciowych zawierały odpowiednie słownictwo, a nie bazowały na przestarzałym i krzywdzącym języku. W języku polskim dopiero kształtujemy słownictwo, które nie patologizuje interpłciowości. Poniżej zamieszczamy tabelkę, zawierającą wypracowane przez nas do tej pory słownictwo:
Polski
Nie! | Tak! |
---|---|
zaburzenia rozwoju płciowego1 hermafrodytyzm2 obojnactwo3 niezgodności w cechach płciowych interseksualizm 4 osoby interseksualne5 |
interpłciowość zróżnicowane cechy płciowe zróżnicowany rozwój płciowy nietypowe cechy płciowe interpłciowość osoby interpłciowe |
płeć biologiczna |
cechy płciowe zestaw cech płciowych |
jej / jego płeć przy narodzinach była niejednoznaczna niejednoznaczne narządy płciowe mieszane narządy płciowe |
urodził lub urodziła się z nietypowymi genitaliami nietypowe narządy płciowe nietypowe narządy płciowe |
urodził lub urodziła się jako kobieta i mężczyzna naraz |
urodził lub urodziła się jako osoba interpłciowa urodził lub urodziła się z nietypowymi cechami płciowymi |
żeńskie chromosomy męskie chromosomy |
chromosomy XX chromosomy XY |
hormony żeńskie hormony męskie |
estrogen testosteron i androgeny |
urodził się jako chłopiec urodziła się jako dziewczynka |
płeć oznaczona przy narodzinach była jako męska płeć oznaczona przy narodzinach była jako żeńska |
genitalia męskie genitalia żeńskie |
penis wagina |
gonada obojnacza |
gonada o utkaniu mieszanym |
obie płcie |
różne płcie |
Jak to jest być osobą interpłciową? |
Jakie jest Twoje doświadczenie interplciowosci? |
Jak się dowiedziałaś, że coś dzieje się nie tak? (sugeruje coś negatywnego) |
Jak się Pani dowiedziała, że… … jest pani osobą interpłciową? … ma pani cechy interpłciowe/zróżnicowane cechy płciowe? … że jest pani trochę inna niż inne dziewczynki czy kobiety? |
operacja zmiany płci operacja korekty płci |
tzw. operacja “normalizująca” operacja na narządach płciowych |
u normalnych, normalnie zbudowanych, dziewczynek… normalnie… anomalia |
u typowych/typowo zbudowanych/endopłciowych dziewczynek…
zazwyczaj… nietypowy/nietypowa |
English
No! | Yes! |
---|---|
disorders of sex development (DSD)1 hermaphrodite2 |
intersex intersex traits intersex variations intersex bodies variations of sex characteristics (VSC) diverse sex development |
biological sex biological gender |
sex traits |
born with ambiguous genitalia |
born with genitalia outside of the typical male / female binary born with atypical genitals |
born both a man and a woman |
born intersex born with intersex traits born with variations of sex characteristics born with different sex traits born with diverse sex traits |
female chromosomes male chromosomes |
XX chromosomes XY chromosomes |
female hormone male hormones |
estrogen testosteron and androgens |
born a boy born a girl |
assigned male at birth assigned female at birth |
male genitalia female genitalia |
penis vagina |
ovotestes |
|
both sexes / genders |
different sexes / genders |
What it’s like to be intersex ? |
What is your intersex experience? |
1 PL: Termin ten jest kontrowersyjny i patologizujący, i chociaż niektórzy zwolennicy zdecydowali się zastąpić „zaburzenia” „różnicami”, społeczność osób ze zróżnicowanymi cechami płciowymi przeszła w kierunku niemal wyłącznego używania terminu „interpłciowość” i całkowicie odeszła od stosowania „zaburzenia rozwoju płciowego”. Jednak niektóre osoby urodzone z cechami interpłciowymi mogą posługiwać się z tą terminologią opisując własne osobiste doświadczenia. Fundacja Interakcja szanuje indywidualną tożsamość i wybór terminologii. ENG: However, this term is controversial and pathologizing, and while some advocates have opted to replace “disorders” with “differences” or „diverse” the intersex community has moved toward nearly exclusive use of the term “intersex” and away from “disorder of sex development” or “DSD” entirely. However, some people born with intersex traits may identify with DSD language. It is important to honor individual choice around terminology and identity when describing their own personal experience.
2 3 Określenie przestarzałe, nierzetelne i uważane za obraźliwe.
4 5 Termin intereksualizm czy osoby interseksulane wynika z nieprawidłowego tłumaczenia słowa sex z języka angielskiego, gdzie oznacza ono nie tylko akt intymny, ale również płeć biologiczną. Zróżnicowane cechy płciowe dotyczą biologii a nie orientacji seksulanej. Dlatego też interpłciowość jest prawidłowym odpowiednikem słowa intersex.
Jak opisać fakt, że ktoś jest osobą interpłciową?
Np. Zosia…
— jest osobą interpłciową
— urodziła się ze zróżnicowanymi cechami płciowymi
— ma doświadczenie interpłciowości
Albo…
— Osoby interpłciowe…
— Osoby ze zróżnicowanymi cechami płciowymi…